Kleuronderzoek

Door herstelling van het oorspronkelijke kleurbeeld van een façade of interieur vergroot u op eenvoudige wijze de architecturale uitstraling en de waarde van uw historisch gebouw. Een kleuronderzoek levert de nodige gegevens.

Een kleur- of stratigrafisch onderzoek?

Kleuronderzoek of kleurhistorisch onderzoek is het specialistisch onderzoek naar de gekleurde afwerkingen die doorheen de tijd op een object, een gebouw, of een geheel van gebouwen aangebracht zijn. Naast de aanwezige historische verflagen is hierbij ook aandacht voor kleurige bouwmaterialen. Kleurhistorisch onderzoek levert onder meer informatie over het oorspronkelijk bedoelde aanzicht van een constructie of ruimte, en over de architectonische uitstraling in een bepaalde fase van de bouwgeschiedenis.

Kleuronderzoek kan worden uitgevoerd in het kader van breder bouwhistorisch onderzoek. Kleuronderzoek kan ook op zichzelf staan. Bijvoorbeeld om de historische kleur van individuele objecten of bouwdelen te bepalen. Alle objecten en elementen in de gebouwde omgeving waarop kleur is toegepast lenen zich voor onderzoek: historisch straatmeubilair, bruggen, tuinhekken, gevelafwerkingen, buiten- en binnenschrijnwerk, binnenmuren, plafonds…

Naargelang de onderzoeksvraag, varieert het kleurhistorisch onderzoek in omvang en diepgang. Een eerste stap is doorgaans het uitvoeren van een kleurhistorische inventarisatie: waar zijn oude afwerkingen aanwezig, waar niet, en is er voldoende potentieel om de onderzoeksvraag te beantwoorden?

De tweede stap is het eigenlijke onderzoek. Vrijwel steeds omvat een kleuronderzoek het maken van verschillende stratigrafieën of ‘kleurentrapjes’ op relevante constructieonderdelen. Bij dit stratigrafisch kleuronderzoek worden zorgvuldig de op elkaar liggende verflagen in vlakjes naast elkaar vrijgelegd. Zo ontstaat een chronologische reeks van kleur- en verflagen. Een dergelijke kleurentrap maakt de opeenvolgende afwerklagen van een oppervlak inzichtelijk. Decoratieve afwerkingen die aan het licht komen (hout- en marmerimitaties, figuratieve schilderingen, …) worden in een groter kijkvenster vrijgelegd. Van de verschillende lagen wordt de aangetroffen kleurtoon benoemd, rekening houdend met mogelijke verkleuringen. MONUMENTA determineert historische kleuren volgens de Natural Color System standaard. NCS-codes zijn meteen bruikbaar voor verfbereidingen. De teruggevonden lagen en kleuren worden samen met andere materiaalkenmerken als verfsoort, glans en textuur gedocumenteerd in stratigrafieformulieren.

Bij uitgebreid kleuronderzoek wordt gebruik gemaakt van onder meer verfdwarsdoorsneden, vergelijkende stratigrafieschema’s, en verdiepend historisch-archivalisch onderzoek om de resultaten van het stratigrafisch onderzoek te verfijnen.

Een rapport bundelt alle onderzoeksbevindingen.

Waarom een kleuronderzoek?

• RESTAURATIE, INSTANDHOUDING – Kleurhistorisch onderzoek kan worden uitgevoerd in functie van de instandhouding of restauratie van beschermd erfgoed. Kleuronderzoek kan ook worden opgelegd indien u van een beschermd monument of van een object of gebouw in een beschermd stadsgezicht, dorpsgezicht of landschap het bestaande kleurbeeld wenst te wijzigen;
• MEERWAARDE – Bezit u een onroerend goed met erfgoedwaarde, al dan niet beschermd, dan is het terugbrengen van bouwdelen of -elementen in een oorspronkelijke kleur één van de meest lonende werken die u kunt uitvoeren. Kleur en kleurige afwerkingen vervolmaken immers het architectonisch ontwerp. Herstel van het historisch kleurbeeld heeft onmiddellijk een sterk positief effect op de uitstraling en de waarde van uw goed. Bovendien wordt de levensduur van de behandelde materialen aanzienlijk verlengd;
• DOCUMENTATIE - Kleuronderzoek is altijd aangewezen wanneer objecten of bouwonderdelen met historische afwerklagen in hun geheel moeten verdwijnen. Bijvoorbeeld omdat ze onherstelbaar beschadigd zijn en vervangen moeten worden. Door documentatie van oude afwerkingen voordat ze definitief verloren gaan, kan later voor vervangingsobjecten of -onderdelen toch een historisch kleurbeeld worden bepaald;
• VERFIJNING BOUWHISTORIEK – Stratigrafisch kleuronderzoek kan een onderdeel zijn van een breder bouwhistorisch onderzoek. Bijvoorbeeld om verbouwingen en ingrepen nauwkeuriger te dateren, om het veranderend gebruik van bepaalde ruimten beter in beeld te brengen, of om de authenticiteit van objecten of bouwonderdelen te bepalen;

Wat kan MONUMENTA voor u doen?

• Uitvoeren van kleurhistorische inventarisatie: zijn er oude afwerklagen bewaard? Waar? Wat is hun potentieel?
• Begeleiden van overleg met een erfgoedconsulent indien het onroerend goed beschermd is;
• Uitvoeren van stratigrafisch kleuronderzoek op klein bouwkundig erfgoed, zoals historisch straatmeubilair, afsluitingen, …;
• Uitvoeren van stratigrafisch kleuronderzoek op specifieke bouwdelen, zoals schrijnwerk, gevelvlakken, …;
• Uitvoeren van uitgebreid kleurhistorisch onderzoek op een object, een gebouw, of een geheel van gebouwen;
• ...

Wat kost een kleuronderzoek?

De prijs van een kleuronderzoek wordt onder meer bepaald door het benodigde aantal stratigrafieën, de bewaringstoestand van de historische verflagen, de bereikbaarheid van de proeflocaties, het aanvullend bronnenonderzoek, en de gewenste inhoud en detaillering van het onderzoeksrapport.

Is uw onroerend goed een beschermd monument of maakt het deel uit van een beschermd stadsgezicht, dorpsgezicht of cultuurhistorisch landschap? Dan kunt u onder bepaalde voorwaarden aanspraak maken op een onderzoekspremie die tot 80% van de kostprijs van het kleurhistorisch onderzoek dekt. Ook voor het eigenlijke kleurherstel en het latere onderhoud van de afwerklagen kunt u erfgoedpremies aanvragen. Verder verstrekken de provincies Limburg, Oost-Vlaanderen, en Vlaams Brabant subsidies voor kleuronderzoek van niet-beschermd (klein) onroerend erfgoed.

Vraag uw offerte op maat of contacteer ons voor meer informatie.