Bouwhistorische ontleding

Is de inhoud van uw bouwhistorische nota of CHE-rapport ontoereikend voor de uitwerking van uw restauratie- of verbouwingsplannen? Met een bouwhistorische (deel)ontleding brengen we meer gegevens aan het licht.

Een bouwhistorische ontleding?

Een bouwhistorische ontleding is de meest diepgaande vorm van bouwhistorisch onderzoek. Een ontleding wordt doorgaans uitgevoerd als aanvulling op een bouwhistorische opname of een CHE-rapport, voortkomend uit vervolgvragen. Een ontleding kan ook ad hoc plaatsvinden bij toevalsvondsten of bij een acute dreiging van sloop of beschadiging.

Een bouwhistorische ontleding heeft als doel te komen tot een zo compleet mogelijk beeld van de bouwgeschiedenis en de constructiewijze van een bouwkundig object, en dit door een minutieus onderzoek van zichtbare én zichtbaar gemaakte structuren en bouwsporen. Een bouwhistorische ontleding kan van toepassing zijn op een volledig bouwwerk, maar ook op een kleinere eenheid zoals een enkele ruimte, een gevel, of een balklaag. We spreken dan van een deelontleding.

Eigen aan een (deel)ontleding is dat het onderzoek vaak pas kan plaatsvinden na ‘destructieve’ ingrepen. Deze ingrepen kunnen zeer beperkt zijn in geval van specialistisch onderzoek. Bijvoorbeeld het maken van kleurentrappen voor kleurhistorisch onderzoek, het verzamelen van boormonsters voor dendrochronologisch onderzoek, of het boren van zichtopeningen voor endoscopisch onderzoek. De ingrepen kunnen ook de vorm aannemen van een ontmanteling waarbij jongere afwerkingen als pleisterlagen, wandbekledingen, of plafonds geheel of gedeeltelijk verwijderd worden. Elk destructief onderzoek dient met terughoudendheid te gebeuren.

Soms zijn onderliggende bouwsporen reeds zichtbaar als gevolg van een oude ontmanteling, bijvoorbeeld in een ontpleisterde muur. In zo’n geval vervaagt de grens tussen een bouwhistorische ontleding en opname. Bij een ontleding wordt een bouwwerk of object echter in groter detail gedocumenteerd dan bij een opname. Naargelang de opdracht vindt de documentatie plaats in de vorm van gedetailleerde opmetingen, foto’s, fotogrammetrische opnamen, faseringstekeningen, reconstructietekeningen per bouwfase, enzovoort. Zo nodig wordt aanvullend specialistisch onderzoek uitgevoerd, bijvoorbeeld dendrochronologisch onderzoek, materiaaltechnisch onderzoek, interieurhistorisch onderzoek, of kleurhistorisch onderzoek.

Net als bij de bouwhistorische opname resulteren de onderzoeksbevindingen in een (aanvullende) waardestelling. En ook bij een ontleding worden de resultaten in een helder onderzoeksrapport gepresenteerd.

Een bouwhistorische ontleding kan gebeuren bij elk historisch architecturaal object, ongeacht het erfgoedstatuut, en ongeacht de typologie en omvang. Het opzet en de diepgang van het onderzoek zijn afhankelijk van onder meer de aard en de bouwfysische staat van het studieobject, en van de onderzoeksvraag. De uitgangspunten van het onderzoek worden in overleg met de opdrachtgever en de betrokken overheden duidelijk afgebakend.

Waarom een bouwhistorische ontleding?

  • RESTAURATIE, VERBOUWING – Een bouwhistorische ontleding of deelontleding kan worden uitgevoerd om de kwaliteit van een restauratie- of verbouwingsplan te verbeteren. Vaak diept een ontleding de onderzoeksbevindingen van een bouwhistorische opname verder uit. In dit geval gaat het veldwerk aan de planvorming vooraf.
  • DOCUMENTATIE – Een ontleding kan vrijwillig of verplichtend worden uitgevoerd wanneer (delen van) een bouwwerk door werken, of door verval of sloop verloren dreigen te gaan. Door documentatie blijft de kennis over het bouwwerk behouden. Een ontleding kan in dit geval voorafgaandelijk plaatsvinden, of ad hoc tijdens de bouwhistorische begeleiding van een ontmantelingsproces. Een ontleding kan ook gefaseerd gebeuren, afhankelijk van de mogelijke ontmantelingen;
  • KENNISVERGROTING – Een ontleding kan gebeuren vanuit een louter wetenschappelijke vraagstelling.

Wat kan MONUMENTA voor u doen?

  • Uitvoeren van een bouwhistorische (deel)ontleding als vervolgonderzoek op een CHE-rapport, bouwhistorische nota, …
  • Uitvoeren van een preventieve bouwhistorische ontleding bij dreigend verlies door (gedeeltelijke) sloop of door verval;
  • Verzorgen van bouwhistorische begeleiding bij ontmantelingswerken;
  • Verzorgen van specialistisch onderzoek, zoals kleurhistorisch onderzoek;
  • ...

Wat kost een bouwhistorische ontleding?

De kostprijs van een bouwhistorische ontleding of deelontleding wordt bepaald door verschillende factoren: de onderzoeksvraag, het gewenste eindproduct, de aard en het juridisch statuut van het bouwwerk, de bewaringstoestand, de beschikbaarheid van eerder onderzoek en de kwaliteit van dit onderzoek, …. Elke prijsberekening is dus maatwerk.

Voor onderzoek naar beschermd erfgoed, of naar goederen gelegen in een erfgoedlandschap of een op zichzelf staand deel daarvan, kunt u bij het Agentschap Onroerend Erfgoed een onderzoekspremie aanvragen. Een onderzoekspremie bedraagt 80% van de aanvaarde kostenraming, met een maximum van 25.000 euro. De btw is niet betoelaagbaar.

Vraag uw offerte op maat of contacteer ons voor meer informatie.